سامانه پکس یا سامانه بایگانی و تبادل تصویر معروف به سیستم PACS (به انگلیسی: Picture Archiving and Communication System) عبارتست از شبکه یا سیستم الکترونیکی بایگانی و تبادل تصاویر پزشکی.
در پزشکی امروز گونههای بسیاری از تصویربرداری به عنوان روشهای تشخیص بیماری به کار گرفته میشوند که از آن جمله میتوان پرتونگاری، سیتیاسکن، سونوگرافی، امآرآی و پزشکی هستهای را نام برد. با پیشرفت کاربرد فناوریهای دیجیتال سیستمهای تصویربرداری پزشکی نیز از شکل سنتی به دیجیتال تغییر مییابند. به موازات این تغییر، PACS برای بایگانی این دادههای تصویری و باریابی و مشاهده این تصاویر، ایجاد شدهاست.
فرمت ویژه و استاندارد تصاویر پزشکی، دایکام نام دارد که فرمت فایل و تبادلات تصاویر در سامانه پکس تابع این استاندارد میباشد.
امروزه به علت نیاز فراوان به جابجایی تصاویر پزشکی بین بخشهای بیمارستان، تله رادیولوژی اهمیت بسیار زیادی پیدا کردهاست؛ بنابراین آرشیو تصاویر و سیستمهای شبکهای (PACS) قابلیتهای جدیدی را در این حوزه به ارمغان آوردهاند که فواید و مزایای متعدد آن بر کسی پوشیده نیست. کاهش مراحل کاری، صرفهجویی در زمان، افزایش کارایی، دسترسی راحتتر به تصاویر و گزارشها قدیمی، وقفههای کاری کمتر، کاهش هزینه نیروی انسانی، جلوگیری از گم شدن تصاویر، کاهش فاحش زمان لازم از اخذ تصویر تا رسیدن آن به دست پزشک، افزایش حجم خدمات درمانی و دهها مزیت دیگر از دستاوردهای بهکارگیری تکنولوژی PACS در حوزه دادههای پزشکی است.
محبوبیت و کارایی سامانه پکس
از سوی دیگر با فراگیرتر شدن سیستمهای web-based، امکان انتقال سریع و ارزان کلیه اطلاعات بالینی و تصاویر بیمار از مناطق محروم به مراکز تخصصی و مراکز مشاورهای و دانشگاهی کشور فراهم آمدهاست. از دیگر مزایای آرشیو تصاویر پزشکی به صورت دیجیتال میتوان به حذف هزینههای فیلم رادیولوژی و همچنین عدم نیاز به فضای فیزیکی مورد نیاز برای دستگاههای ظهور و ثبوت فیلم رادیولوژی و واحد بایگانی و در نتیجه صرفهجویی ۳۰–۴۰ درصدی هزینههای بخش رادیولوژی مراکز درمانی، اشاره کرد. از منظری دیگر، استقرار سامانه PACS در مراکز درمانی سراسر کشور، موجب شکلگیری شبکه ارتباطی پزشکان و تبادل نظر و مشاوره پزشکی در سطح کشور میشود.
مزایای استفاده از سامانه پکس چیست؟
طبق گزارش مؤسسه KLAS در سال ۲۰۰۳، میزان بهبود موارد مرتبط با تصویربرداری تشخیصی با استفاده از سامانه پکس به شرح زیر است:
کاهش در هزینههای فیلم و محل نگهداری ۴۸٪
افزایش بهرهوری و کارایی ۴۶٪
دسترسی راحتتر به تصاویر ۳۶٪
بهبود زمان گردش کار ۲۸٪
کاهش در گم شدن فیلم ۲۴٪
کاهش در هزینه نیروی انسانی ۲۰٪
افزایش رضایت بیماران ۱۹٪
افزایش رضایت پزشکان و کارشناسان ۱۳٪
ساماندهی بهتر دادههای مربوط به بیماران:
گزارشات رادیولوژی بیمار با نظم بهتری به صورت دیجیتالی ذخیره میشوند. پزشکان به جای آن که مجبور شوند تعداد زیادی از مدارک را بررسی کنند، میتوانند با استفاده از این نرمافزار به راحتی به بخشهای مهم پرونده بیمار دسترسی پیدا کنند.
بهبود شیوه نمایش تصاویر با بهره گیری از سامانه پکس:
طیف گستردهای از ابزارها، امکان نمایش بهتر تصاویر را ارائه میدهند. با کمک این سیستم امکان بزرگنمای تصاویر به صورت الکترونیکی وجود دارد. به عنوان مثال، میتوان تصاویر دریافت شده را برای ایجاد دید سه بعدی از بافتها، اندامها، رگهای خونی و استخوانها چرخاند. با توجه به این موضوع، میتوان دادهها را بهتر تحلیل و تفسیر کرد.
بهینه سازی هزینه ها برای مراکز درمانی و در نتیجه برای بیماران:
با این روش دیگر نیازی به چاپ فیلم نیست. از آنجایی که این روش مبتنی بر ذخیره سازی در فضای ابری (cloud) است، به اشتراک گذاری و دسترسی به تصاویر و گزارشات بر روی دستگاههای هوشمند، امکان پذیر میباشد. به عبارت دیگر، شما دیگر مجبور نیستید هزینه فیلم، جوهر و یا چاپ عکس را پرداخت کنید و در نتیجه در هزینههای خود صرفه جویی میکنید. همچنین با حذف کاغذ به حفظ محیط زیست و طبیعت کمک شایانی مینمایید.
برگرفته از وبسایت ویکی
در صورت تمایل به خواندن مطالب مشابه،میتوانید به این لینک مراجعه نمایید.